Uşaq qidasını niyə idxal edirik?

Qeyri-neft sektorunun inkişafı ilə bağlı rəsmi bəyanatların arası kəsilmir, amma yada düşmür ki, müxtəlif dövlət proqramlarda konkret müssisələrin açılması üçün öhdəliklər olub. Məsələn, Azərbaycan hökumətinin icrasını artıq başa çatdırdığı "2008-2015-ci illərdə əhalinin etibarlı ərzaq təminatına dair Dövlət Proqramı"nın 5.11.16-cı bəndinə görə, hökumət ölkədə uşaq qidası istehsal edən müəssisələrin yaradılmasını dəstəkləməli idi. Hətta 2011-ci ildə İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin iştirakı ilə Azərbaycan İnvestisiya Şirkəti və Almaniyanın “HİPP” şirkəti arasında ölkəmizdə uşaq qidası istehsalının təşkili ilə bağlı layihənin həyata keçirilməsi haqqında xidməti müqaviləsi imzalanmışdı. Hətta Sahibkarlığa Kömək Milli Fondu məlumat yaydı ki, Masazırda 3 milyon manat güzəştli kredit əsasında illik istehsal gücü 2 000 ton olan müəssisə də yaradlıdı. Amma interet mənbələrində, statistik hesabatlarda həmin müəssisənin fəaliyyətinin nəticələri ilə bağlı hər hansı məlumata rast gəlmədim. Əvəzində ölkəyə uşaq qidasının idxalı ilə nə qədər istəsəniz məlumat tapmaq mümkündür.

Dövlət Gömrük Komitəsinin hələlik açıq olan ən son məlumatına görə, 2014-cü ildə Azərbaycana 13.5 milyon dəyərində 2.7 min ton uşaq qidası idxal edilib. Məlumat üçün deyim ki, Comtrade-in məlumat bazası da Azərbaycana uşaq qidası idxalının həcminin təxminən bu qədər olduğunu təsdiqləyir, lakin dəyər ifadəsində idxalın daha çox olduğunu – 21.8 milyin dollar olduğunu göstərir. Uşaq qidası üçün xərclənən valyutanın həcmi göstərir ki, bu bazar yerli sahibkarlar üçün heç də kiçik dövriyyə təklif etmir.

Əlavə olaraq, bu sənayenin yaranması son məhsul üçün tələb edilən müxtəlif xammalın timsalında yan sahələrin də inkişafını stimullaşdıra bilər. Məsələn, dünyada qida sənayesi üçün əsas xammallardan biri təbii meyvələrdir.

Comtrade-in məlumatları göstərir ki, 2014-cü ildə Azərbaycanın uşaq qidası bazarına 11 ölkədən idxal olub. Lakin həmin il idxalın təxminən 95%-ə qədəri 6 ölkənin payına düşüb: Almaniya, Niderland, Avstriya, Polşa, Türkiyə və Rusiya. Az miqdarda Gürcüstan və Danimarkadan da idxal var. Gürcüstan demişkən, Saakaşvili hakimiyyəti dövründə (2008-ci ildə) bu ölkədə bilavasitə “HİPP” şirkətinin sərmayəsi əsasında uşaq qidası müəssisəsi yaradılıb. Zavod 1000-dən artıq fermerlə müqavilə əsasında onlardan xammal kimi alma alır.