Aldığı nəfəs üçün vətəndaşından icazə istəyən hökumət

Noyabrın 30-da İsveçrədə çox maraqlı məsələ ilə bağlı referendum keçiriləcək. Referendumun mövzusunun bizə də dəxli var.

Səsvermə vasitəsilə hökumət vətəndaşlarından 2 məsələ ilə bağlı mandat almaq istəyir. Birincisi, insanlar ölkənin qızıl ehtiyatlarını hökumətin ümumi aktivlərinin 20%-ə çatdırmağa razılıq verməlidir. Məlumat üçün deyim ki, hazırda İsveçrənin qızıl-valyuta ehtiyatlarının dəyər ifadəsində cəmi 7.5%-i "sarı metal"dadı. Hazırkı bazar qiymətləri ilə bu təxminən 40 milyard dollara bərabərdir. Refendumun nəticəsi müsbət olsa, hökumət əlavə olaraq 1500 ton almaqla bütün qızıl ehtiyatlarını 2500 tona çatdıracaq, dəyər ifadəsində bu təxminən 115 milyard dollar olacaq. Bir sözlə, isveçrəlilər qızılın ümumi ehtiyatlarda payının 20%-ə çatdırılmasına ya "hə", ya da "yox deməlidir". 

İkincisi, refendumda insanlar daha iki məslədə hökumətə mandat verib-vermədiyini müəyyən etməlidir: a) ehtiyatlar ölkədə daxilində saxlamalıdırmı; b) hökumət gələcəkdə qızıl ehtiyatlarını satmaqda sərbəst qərar qəbul edə bilərmi.

Dünya iqtiadiyyatında ciddi ziqzaqların yaşandığı, valyuta sistemi üçün risklərin qaldığı hazırkı dövr üçün bizim üçün bu məsələnin aktual olan tərəfi nədir?

Təxminən 55 milyard dollar qızıl-valyuta ehtiyatımız var. Bu ehtiyatları harda yerləşdirmək, nə qədər hissəsini hansı alətlərdə yerləşdirmək, hansı hallarda xərcləmək, birdən-birə onun onun nə qədər hissəsini xərcləmək kimi məsələlər barədə nəinki vətəndaşların, hətta parlamentin rəyi öyrənilmir. Bütün bu məsələlər barədə yalnız ali icra hakimiyyətinin qəbul etdiyi qaydalar kifayət edir. Hər şey bir tərəfə, ən azından aktivlərin illik istifadə həcminə limitləri parlament müəyyən etməlidir - parlament hər nə qədər müstəqli olmasa belə, ölkənin mənafeyi baxımından bu daha effektiv mexanizmdi.           
Avropada hökumətlər az qala aldıqları nəfəsləri üçün belə vətəndaşından icazə alırlar.